Lees wat de verschillen zijn tussen desinfecteren, steriliseren en ontsmetten. Waar moet je opletten en hoe doe je het goed?
Desinfecteren, ontsmetten en steriliseren
Wat is desinfecteren eigenlijk? En hoe doe je dat op een veilige en juiste manier? Wanneer je in de zorg werkt, is het soms lastig om over dit onderwerp de juiste informatie te vinden. Daarom staan in dit artikel de belangrijkste zaken op een rijtje.
Onder antisepsis en desinfectie wordt verstaan het ontsmetten, ziektekiemvrij maken c.q. het verlagen van het besmettingsniveau van materiaal of levend weefsel door middel van een desinfectans.
Dus dit gaat verder dan iets goed schoonmaken. Bij schoonmaken kun je zien dat iets vies is en dan verwijder je het vuil. Bij desinfecteren ligt dit anders. De bedoeling is dat zoveel mogelijk bacteriën en virussen (en die bacteriën en virussen zie je dus niet met het blote oog) worden verwijderd. Daarvoor is het nodig dat er gebruik wordt gemaakt van een desinfectans of antisepticum.
We onderscheiden drie categorieën van desinfecteren, te weten
- desinfecteren van de handen
- desinfecteren van oppervlaktes
- desinfecteren van instrumenten
Reinigen of toch desinfecteren?
Nu kun je denken, ik kies voor desinfecteren want dan doe ik het in ieder geval grondig. Maar dat is geen goed idee. Het advies is om niet preventief te desinfecteren. En daar zijn goede redenen voor. Hier de belangrijkste redenen om te kiezen voor reinigen/schoonmaken in plaats van desinfecteren:
- De desinfectiemiddelen raken op met als gevolg dat er geen desinfectans meer is als het wél echt nodig is, als er echt een besmetting is.
- Je creëert een schijnveiligheid. Afnemen met een desinfectiemiddel werkt niet, zeker niet bij een virus. Om een virus te doden moet een desinfectiemiddel minimaal een minuut inwerken, bij gebruik van een chlooroplossing is dit zelfs 5 minuten. Door te reinigen met een desinfectiemiddel doodt je dus nooit alles omdat de inwerktijd niet in acht wordt genomen.
- Je creëert resistentie. Dit betekent dat bacteriën en virussen resistent kunnen worden door onnodig gebruik van desinfecterende middelen.
Oppervlaktes desinfecteren in de zorg
In de richtlijnen van de RIVM wordt veel beschreven over de wijze waarop oppervlaktes moeten worden schoongemaakt. De algemene richtlijn is:
- Gebruik bij kleine oppervlaktes (maximaal 0,5 m2) een vloeistof met een alcoholpercentage van 70%.
- Gebruik bij grotere oppervlaktes chloor.
Instrumenten desinfecteren
Ook (medische) instrumenten moeten goed en grondig worden schoongemaakt en gedesinfecteerd. En in sommige gevallen - denk bijvoorbeeld aan instrumenten die een chirurg of tandarts gebruikt - worden gesteriliseerd. Bij het desinfecteren van instrumenten moet je goed opletten dat de alcoholpercentages niet zo hoog zijn dat het schade aan het instrument brengt. Daarom zijn er speciale doekjes op de markt zoals bijvoorbeeld Romed doekjes zoals hieronder afgebeeld.
Werkwijze bij desinfecteren van oppervlaktes en instrumenten
In alle gevallen wordt aanbevolen eerst wegwerphandschoenen aan te trekken, vervolgens met papier (keukenrol of wegwerphanddoekje) de boel te reinigen. De handschoenen weggooien en weer meteen nieuwe aantrekken. En vervolgens met een allesreiniger eerst te gaan schoonmaken. Pas dan is het mogelijk om met chloor dan wel alcohol verder te gaan.
Ook instrumenten en voorwerpen moeten soms worden gedesinfecteerd. Ook hier moet het bovenstaande stappenplan worden uitgevoerd en moeten de te reinigen voorwerpen daarna worden ondergedompeld in een bad met chlooroplossing.
Nog een stap verder in dit proces is het steriliseren. Bij steriliseren worden de instrumenten blootgesteld aan heet water van 60 – 100 graden. Hierbij worden alle bacteriën gedood. Deze methode wordt met name toegepast in de medische wereld.
Ontsmetten van de huid
Bij het ontsmetten van de huid kunnen de volgende antiseptica worden gebruikt: Ethylalcohol en Isopropanol. Deze twee stoffen zijn de best werkzame antiseptica. Voorwaarde is wel dat zij een concentratie bevatten van 70%. Sterker of minder sterk verlaagt de effectiviteit. In minder dan 15 seconden werken deze vloeistoffen bacteriedodend. Andere mogelijkheden zijn Chloorhexidine, Jodoforen (bijv. Iso-betadine), waterstofperoxide en zilver (flammazine crème).
Lees over het ontsmetten van de huid ook de pagina over wond verzorging
Handdesinfectie
Het desinfecteren van de handen is de belangrijkste maatregel om het risico van besmetting met micro-organismen van de een naar de ander te voorkomen. Nadat de handen zijn gewassen (met water en vloeibare zeep) en gedroogd met een papieren handdoekje, worden ze ingewreven met handalcohol. Vervolgens kunnen de handen eenvoudigweg aan de lucht worden gedroogd.
Bij het gebruik van handalcohol is het belangrijk om de juiste handalcohol te gebruiken. Want door het gebruik kunnen de handen uitdrogen en daardoor zelf kapot gaan. Een goede handalcohol bevat dan ook een terugvetter dat ervoor zorgt dat de handen worden beschermd tegen uitdroging.
Germstar voor optimale handhygiëne
Germstar is een producent van handalcohol met een verzorgende werking. Germstar heeft een touchless systeem ontwikkeld dat voldoet aan alle wettelijke en door de GGD vastgestelde normen. Germstar producten kunnen in veel branches worden gebruikt. Zoals de gezondheidszorg, de schoonheidsbranche, de tattoobranche, in de horeca en op het werk. Germstar dispensers kunnen heel gemakkelijk worden afgesteld en zo gebruikt u nooit teveel handdesinfectans maar precies de juiste hoeveelheid.
Op de website kunt een nog een andere pagina lezen over handhygiëne.
Wilt u meer weten over desinfecteren en steriliseren, neem dan een kijkje op de website van de RIVM.